We zien weer vaker mensen met problemen die te maken hebben met stress of burn-out in onze coachingspraktijk. Zo merkte ik enige tijd geleden bij iemand die ik begeleid een combinatie van vermoeidheid en spanning: wallen onder ogen, afwezige blik, onrustig lichaam, snel geëmotioneerd, slecht slapen, niet kunnen stoppen met werken en – piekeren. Ook kreeg hij allerlei ‘vage’ fysieke klachten. Hij vertelde dat hij al van alles had geprobeerd. Toch kwam er steeds minder uit zijn handen. Hij werd steeds bozer (vooral op zichzelf), hopelozer en vermoeider: “ik kon vroeger bergen verzetten en nu ben ik alleen maar moe…”
Normaal gesproken hou ik ervan om de diepte in te gaan met mensen en te zoeken naar de kern van het probleem, waardoor mensen zelf weer in staat zijn om hun problemen op te lossen. Toch was dit op dat moment niet de weg voor deze man. Zijn lichaam en geest waren te vermoeid waardoor niets beklijfde. In deze situatie was er eerst ‘sturende ondersteuning’ nodig bij zijn zoektocht naar ontspanning en bij het maken van tijdelijke (!) keuzes die daarvoor nodig waren.
Langzaam maar zeker kreeg hij de regie weer terug en met ups en downs ontstond er meer en meer ontspanning. Steeds vaker was hij weer in staat om helder te denken en te voelen wat zijn lichaam en geest nodig had. Toen ontstond pas de behoefte en mogelijkheid om de diepte in te gaan en zelfonderzoek te doen. Uiteindelijk kon hij permanente keuzes maken die een herhaling in de toekomst hielpen voorkomen.
Bergen verzetten
Als gezond mens ben je in staat om bergen te verzetten, ook (of juist) onder flinke werkdruk. Dergelijke situaties ken ik zelf ook. Ik voel me best vertrouwd met een volle agenda en een paar onmogelijke deadlines. Bovendien begeef ik me graag in situaties die enigszins onvoorspelbaar zijn. Het geeft me een prettig gevoel als ik me over mijn moeheid heen heb gezet en flinke prestaties lever waarmee ik een echte bijdrage kan leveren.
Natuurlijk kun je óók vanuit ontspanning een fantastische bijdrage leveren. Maar op zich is stretchen of stressen geen enkel punt: een gezond lichaam is hierop gebouwd en kan een hoop hebben, mits een lichaam tussentijds ècht de tijd krijgt om te herstellen. Neem je deze tijd niet, dan pleeg je roofbouw.
Als de werkdruk en stress te hoog is of te lang aanhoudt dan heeft dat op de lange termijn destructieve gevolgen op het lichaam (zowel op het immuunsysteem, het hart- en vaatstelsel, het hormoon – en spijsverteringssysteem). Dat is een bekende levensles. Waarom overkomt het jou en mij dan toch?
Geleidelijk proces
Omdat we de ernst ervan niet altijd door hebben… Zo’n proces verloopt namelijk heel geleidelijk. Je kunt het vergelijken met een pannetje koud water dat op een laag vuurtje staat toch uiteindelijk kan gaan overkoken. Een lichaam verlaagt iedere keer de pijngrens en je went nu eenmaal aan de klachten die je hebt. Bovendien ben je meestal niet gefocust op de signalen van jouw lichaam; je bent dagelijks in een (werk)omgeving waar mensen van alles van jou verwachten. Vaak voel je je (mede) verantwoordelijk, daaraan ontleen je eigenwaarde. Anderen, die het al druk genoeg hebben, kun je niet ‘opschepen’ met al het werk dat er nog ligt. Bovendien kost het overdragen van jouw werk óók weer extra tijd. Herkenbaar?
Vicieuze cirkel
Er is sprake van chronische stress als je in een vicieuze cirkel terecht komt. Je merkt dat vermoeidheid en jouw hersteltijd toeneemt. Omdat je je niet kunt permitteren om daaraan toe te geven ben je steeds sneller door je ‘voorraad’ energie heen. Dat merk je bijvoorbeeld aan het feit dat je de dag al vermoeid begint of je kunt je niet meer zo goed kunt concentreren. Daardoor daalt jouw prestatievermogen, wat weer extra stress oplevert en jouw herstelbehoefte nog verder toeneemt. Hoe kun je dit patroon doorbreken?
Herstellen en voorkomen
Ieder mens is uniek en heeft andere oplossingen nodig. In grote lijnen kun je zeggen, dat time- en leefstijlmanagement meestal afdoende zijn wanneer je nog niet te maken hebt met chronische stress. Je kunt dan denken aan anders leren plannen, lichaamsbeweging, dagritme aanpassen, gezond eten etc. Als je al (een beetje) terecht bent gekomen in de vicieuze cirkel dan is het belangrijk om daarbij te werken aan herstel van balans door bijvoorbeeld opnieuw te leren ontspannen en activiteiten ondernemen waar je energie van krijgt.
Een volgende stap kan zelfonderzoek zijn: wat is de kern van het probleem? Welke rode lampjes mis je regelmatig? Wat kan je in de toekomst anders doen om herhaling of erger te voorkomen? Als er sprake is van een burn-out en je langere tijd ‘uit de running’ bent, krijg je op een zeker moment te maken met re-integratie. Je start bijvoorbeeld op een rustige werkplek met een afgebakend aantal taken. In sommige situaties verloopt deze stap ‘als vanzelf’, maar vaak helpt het enorm om daar een strak plan op te zetten om een terugval te voorkomen. Tijdens al deze fasen kunnen wij je ondersteunen en coachen met dat wat jij nodig hebt. Kijk hier om eens kennis te maken met onze werkwijze.
Wil je meer weten over persoonlijke ontwikkeling? Neem contact met ons op, we denken graag met je mee!
