November 2015

De Ondernemerskamer oordeelde deze week, dat zorginstelling Meavita failliet ging door wanbeleid. Wat is er fout gegaan? Daarover verschillen de meningen. Ik meen wel een rode draad te zien; de basis ontbrak. De top nam snel besluiten en innoveerde risicovol, terwijl de basiszorg nog niet op orde was, zo vlak na de snel doorgevoerde fusie. Een pijnlijke situatie met grote consequenties voor alle betrokkenen.

Belangrijk dus om hier iets van op te steken. Maar wat? Minder risico’s nemen? Een schuldige aanwijzen? Het draagvlak verbreden? Ik weet het niet. Iedere situatie is weer uniek.

Wel dacht ik onmiddellijk aan een uitgangspunt van Bureau Ten Bate: “Soms moet je eerst vertragen om uiteindelijk te kunnen versnellen”. Om een goeie beslissing te nemen over complexe zaken in je eigen organisatie heb je veel uiteenlopende kennis en wijsheid nodig. Ik ga ervan uit, dat deze kennis en wijsheid in overvloed aanwezig is in iedere organisatie.

Twijfel je daaraan? Misschien is het zo, maar het kan ook zijn dat je niet naar iedereen of naar alle geledingen luistert. Dat zou mij niet verbazen. Het is namelijk helemaal niet zo eenvoudig om iedereen te horen en écht naar de onderlinge verschillen te luisteren. We hebben wel wat beters te doen. Bovendien hebben we allemaal een zekere vooringenomenheid en de kracht van de meerderheid is groot; “laten we snel verder gaan, doe niet zo moeilijk, pas je aan, er staat nog meer op de agenda!” Zo begrijpelijk!

Maar wat de meerderheid zich meestal niet realiseert is, dat – ook al is het besluit genomen – de minderheid niet ineens anders denkt. En eigenlijk is dat ook logisch, want een deel van de wijsheid is nog niet gehoord en die blijft dan ‘aan de deur rammelen’. Dit wordt ook wel meerderheidsblindheid genoemd. Je kunt je voorstellen dat dit leidt tot frustratie bij de minderheid; “Ik hou mijn mond wel; ik denk er het mijne wel van, etc.”.. Zo ontstaat steeds steviger sabotagegedrag dat de eerder ingezette versnelling uiteindelijk zal doen vertragen.

Neem daarom de tijd en luister goed voordat je beslist. Denk niet te snel: die tijd is er niet. Als er werkelijk geen tijd is, dan is het echt crisis. In crisistijd zijn snelle besluiten nodig. Dan is het erop of eronder. Dan is het vaak handig als hoger hand beslist; het is wat het is. Met alle consequenties van dien.

Meestal is er geen directe crisis. Dus hebben we wel de tijd om te luisteren. Mocht je die tóch niet hebben, máák hem! Ruim op, gooi weg en focus op de kern van de zaak. Kortom: keer terug naar de basis, voordat alles nog verder vertraag.